Công nghệ tự động hóa ngày càng phát triển, và robot hàn được ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp như ô tô, đóng tàu, chế tạo máy móc... Tuy nhiên, việc sử dụng robot hàn cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không tuân thủ đúng các quy tắc an toàn lao động.
Để đảm bảo an toàn cho người vận hành cũng như duy trì hiệu suất hoạt động của robot, người sử dụng cần tuân thủ nghiêm ngặt một số quy tắc an toàn.
Robot hàn là thiết bị phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật cao để vận hành an toàn. Do đó, chỉ những người đã được đào tạo chuyên sâu mới được phép sử dụng, lập trình và bảo trì robot.
Trước khi khởi động robot, người vận hành cần:
Kiểm tra các bộ phận cơ khí, hệ thống dây điện, hệ thống cấp khí và các linh kiện khác.
Đảm bảo không có vật cản trong khu vực làm việc của robot.
Kiểm tra hệ thống an toàn như cảm biến, nút dừng khẩn cấp.
Lập hàng rào bảo vệ hoặc thiết lập vùng an toàn để ngăn chặn người không phận sự vào khu vực làm việc của robot.
Đánh dấu rõ ràng khu vực nguy hiểm.
Không đặt vật dụng hoặc thiết bị không liên quan trong phạm vi hoạt động của robot.
Hệ thống điện của robot hàn cần được kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm các nguy cơ hỏng hóc. Các yêu cầu bao gồm:
Dây điện không bị hở, rò rỉ.
Hệ thống tiếp địa hoạt động tốt để tránh sốc điện.
Cầu chì, aptomat đảm bảo hoạt động đúng tiêu chuẩn.
Trước khi thực hiện bất kỳ công việc bảo trì hoặc sửa chữa nào, cần tắt nguồn điện hoàn toàn để tránh rủi ro điện giật.
Người làm việc gần khu vực hàn cần trang bị đầy đủ:
Mặt nạ hàn có kính lọc ánh sáng để bảo vệ mắt khỏi tia hồ quang.
Găng tay cách nhiệt để tránh bỏng do tia lửa hàn.
Quần áo bảo hộ chịu nhiệt và không bắt lửa.
Giày bảo hộ chống trượt.
Quá trình hàn tạo ra nhiều khói và khí độc như oxit kim loại, carbon monoxide. Cần đảm bảo khu vực hàn có hệ thống thông gió hoặc sử dụng thiết bị hút khói để giảm nguy cơ hít phải khí độc.
Nếu robot sử dụng khí bảo vệ như Argon hoặc CO₂, cần kiểm tra kỹ các đường ống và van khóa để tránh rò rỉ khí, có thể gây ngạt thở hoặc cháy nổ.
Khi lập trình hoặc chỉnh sửa chương trình, nên đặt robot ở chế độ manual (chế độ tay) và sử dụng tốc độ chậm để kiểm tra trước khi chạy tự động.
Kiểm tra kỹ quỹ đạo di chuyển của robot để tránh va chạm với các thiết bị hoặc người xung quanh.
Luôn đảm bảo rằng nút dừng khẩn cấp có thể dễ dàng truy cập để tắt robot ngay lập tức khi có sự cố.
Robot hàn có thể di chuyển nhanh, sinh ra tia lửa và nhiệt độ cao. Người vận hành không nên đứng trong vùng nguy hiểm khi robot đang hoạt động để tránh chấn thương.
Không thực hiện bảo trì khi robot đang hoạt động hoặc chưa được ngắt nguồn điện hoàn toàn.
Thực hiện bảo trì định kỳ để phát hiện sớm các hỏng hóc, bao gồm:
Kiểm tra động cơ, cảm biến và bộ điều khiển.
Kiểm tra độ mòn của đầu hàn và thay thế nếu cần.
Vệ sinh robot và loại bỏ bụi kim loại có thể ảnh hưởng đến hoạt động.
Nếu phát hiện lỗi, người vận hành cần dừng ngay robot và báo cáo với bộ phận kỹ thuật để khắc phục.
Robot hàn mang lại nhiều lợi ích cho ngành công nghiệp, giúp tăng năng suất và đảm bảo chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn lao động, người vận hành cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn về điện, cơ khí, hàn, lập trình và bảo trì.
Chỉ khi thực hiện đúng các nguyên tắc này, chúng ta mới có thể khai thác tối đa hiệu suất của robot mà vẫn đảm bảo an toàn cho con người.